Onze werkdefinitie
De definitie die wij gebruiken bij Intersekse Vlaanderen is de volgende:
Intersekse personen zijn geboren met fysieke geslachtskenmerken die niet volledig passen binnen de normen gesteld door de medische wereld en/of de gangbare socio-culturele opvatting van de omgeving waarbinnen het kind wordt geboren.
Met opzet laten wij de expliciete benoeming van het toegekende geslacht weg. Noch verwijzen wij naar gender, gender identiteit of seksuele oriëntatie. Immers, intersekse personen kunnen homoseksueel zijn of niet, en cisgender of niet.
Het omgekeerde van Intersekse is Endosekse. Het voorvoegsel “endo-” is Grieks voor “binnen” en duid op het “passen binnen de normen”.
Internationale definities
Op internationaal vlak evolueren de definities van intersekse naar elkaar toe. Vooral dank zij de steun van de Verenigde Naties neigt de consensus te gaan naar een model gebaseerd op mensenrechten.
In September 2015 publiceerde de Hoge Commissaris voor Mensenrechten van de VN deze factsheet (in het Engels) die duiding gaf bij wat nodig is om te komen tot een volledige bescherming van intersekse personen. Hier hanteren ze de volgende intersekse definitie:
Intersex people are born with sex characteristics (including genitals, gonads and chromosome patterns) that do not fit typical binary notions of male or female bodies… Because their bodies are seen as different, intersex children and adults are often stigmatized and subjected to multiple human rights violations, including violations of their rights to health and physical integrity, to be free from torture and ill-treatment, and to equality and non- discrimination.
Vertaling: Intersekse personen zijn geboren met geslachtskenmerken (inclusief genitaliën, gonaden en chromosomen) die niet passen binnen het typische binaire begrip van wat mannelijke of vrouwelijke lichamen zijn. Doordat hun lichamen gezien worden als anders, worden intersekse kinderen en volwassenen vaak gestigmatiseerd en worden hun mensenrechten vaak geschonden, net als hun recht op gezondheid en fysieke integriteit, hun recht om beschermd te worden tegen marteling en wangedrag alsook hun recht op gelijkberechtiging en -behandeling.
Een andere definitie is deze die gehanteerd wordt door de Raad van Europe in 2013 opgenomen in explanatory memorandum to Resolution 1952 on children’s right to physical integrity:
The term “intersex” refers to atypical and internal and/or external anatomical sexual characteristics, where features usually regarded as male or female may be mixed to some degree. This is a naturally occurring variation in humans and not a medical condition. It is to be distinguished from transsexuality, a phenomenon where someone has an evident sex, but feels as if he or she belongs to the other sex and is therefore ready to undergo a medical intervention altering his or her natural sex.
Vertaling: De term “intersekse” verwijst naar een atypische en interne en/of externe anatomische geslachtskenmerken. Hierbij kunnen de kenmerken die gewoonlijk beschouwd worden als mannelijk of vrouwelijk, gemengd zijn. Deze variatie is natuurlijk bij mensen en geen medische conditie. We moeten dit onderscheiden van transseksualiteit, een fenomeen waarbij iemand een duidelijk geslacht heeft, maar voelt dat hij of zij behoort tot het andere geslacht en daarvoor bereid is om een medische interventie te ondergaan om het geboortegeslacht te wijzigen.
Belgische Definities
Als overheden hanteren België noch Vlaanderen momenteel geen expliciete definities van intersekse. Hierdoor bestaat in België geen expliciete bescherming van het recht op lichamelijke integriteit voor intersekse personen. Al te vaak wordt door de medische wereld overgegaan tot ingrijpen wat leidt tot traumatische ervaringen naderhand.
Vaak grijpen artsen terug naar het verouderde “DSD” (zie hieronder), eventueel in combinatie met “intersekse”. De medische wereld in onze regio gebruikt vandaag dan ook: “Intersekse/DSD”.
Medische Definities
In 2006 werd op een selecte medische bijeenkomst in Chicago over gegaan tot de benaming “Disorders of Sex Development”. Met als doel “intersex” te laten verdwijnen uit de medische literatuur. Het verslag van de bijeenkomst vind je hier: “Summary of Consensus Statement on Intersex Disorders and Their Management“. Hun intersekse definitie is de volgende:
“disorders of sex development” (DSD) is proposed to indicate congenital conditions with atypical development of chromosomal, gonadal, or anatomic sex.
Vertaling: “stoornissen in geslachtelijke ontwikkeling” (DSD) wordt voorgesteld om congentiale condities met atypische ontwikkeling op chromosonaal, gonadisch or anatomisch geslacht aan te duiden.
De bedoeling van het statement was om tegemoet te komen aan “[a]dvances in molecular genetic causes of abnormal sexual development and heightened awareness of the ethical and patient-advocacy issues“ (vertaling: (de) vooruitgang in het begrip over de moleculaire genetische oorzaken van abnormale geslachtsonwikkeling en een verhoogd bewustzijn rond de ethische en patiëntenrechten problematieken) De medische wereld roept dit nieuwe concept (DSD) in het leven om de eigen authoriteit te bevestigen. Dit in de eerste plaats als tegenreactie op het succesvolle activisme van mensenrechten verdedigers.
Om die reden vechten wij als intersekse gemeenschap het concept “DSD” aan. Het zorgt er immers impliciet voor dat intersekse variaties per definitie een pathologie toegewezen krijgen. Wat wil zeggen dat de deur wordt opengezet voor medische interventies, zonder rekening te houden met de intersekse persoon zelf.
Sinds 2013 zien we steeds meer papers verschijnen in de medische en wetenschappelijke wereld die gebruik maken van een reeks termen als: “intersex“, “intersex traits“, “diverse sex development“, en “diverse sex development, also known as intersex (DSDI)“.
Het Genome Resource Centre van de Wereldgezondheidsorganisatie gebruikt de volgende definitie:
Intersex is defined as a congenital anomaly of the reproductive and sexual system.
Vertaling: Intersex is gedefinieerd als een congenitale anomalie van het reproductief en seksueel systeem.
In 2014 bracht de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) een paper uit getiteld: “Eliminating forced, coercive and otherwise involuntary sterilization”. (Vertaling: Het uitroeien van opgelegde, verplichte en ongewenste sterilisatie) Dit in samenspraak met OHCHR, UN Women, UNAIDS, UNDP, UNFPA and UNICEF met de intersekse definitie: “Intersex persons …[are] born with atypical sex characteristics.” (Vertaling: intersekse personen (zijn) geboren met atypische geslachtskarakteristieken) Het rapport geeft een reeks aanbevelingen gericht op het wijzigen van de hedendaags klinische praktijk. Het doel hiervan is om de gezondheid te verbeteren, de mensenrechten te beschermen en herstelvergoedingen te voorzien.