Goedemiddag mevrouw de minister,
Goedemiddag allemaal,
Mijn naam is Emmanuelle Verhagen. Als voorzitter van intersekse Vlaanderen ben ik enorm blij, vereerd, en fier nom hier te kunnen zijn en de kans te krijgen om de aandacht te vestigen op een groep die doorheen de geschiedenis van de mens steeds in de verdrukking raakt, en wiens mensenrechten zelden expliciet erkend worden vaak met alle gevolgen vandien.
Zelf ben ik intersekse geboren én ben bovendien ook transgender. De twee worden vaak door elkaar gehaald en zijn toch heel verschillend.
Transpersonen ervaren hun sociale geslacht anders dan hun biologische geslacht. Bij intersekse mensen is het sociale geslacht doorgaans in lijn met het biologische geslacht maar wordt het biologische geslacht, vaak beoordeeld als “niet typisch” of “niet in overeenstemming met” wat medisch en of maatschappelijk gezien wordt als “normaal”.
Hier en vandaag deel ik mijn intersekse ervaring:
Het is de lente van 1970. Drie jaar oud ben ik, en word wakker in een ziekenhuis, met mijn piemel netjes ingepakt. De geur van ontsmettingsmiddel hangt in de kamer. Het bed kraakt en de muren zijn bezet met gele tegeltjes. Dit is een van mijn eerste herinneringen als mens.
Wat er toen is gebeurd, weet ik niet meer en, zoals vaak gebeurd in onze gemeenschap, raken onze dossiers spoorloos, of – zoals in mijn geval – belanden ze in een ondergelopen kelder.
Rond mijn 10de jaar, begint dit opnieuw. Er wordt besloten dat mijn minipiemel te klein is dus maken ze hem groter. Daarbij vond men het beter dat mijn testikels buiten mijn lichaam waren dan binnenin, dus ook zij moesten eraan geloven. Kortom: mijn puberteit is gedomineerd door operaties, omkaderd door ettelijke enge onderzoeken,
fotosessies voor publicaties en stagiairs die uitleg krijgen over mijn geslachtsorganen, en vlijtig nota nemen.
Als kind, en puber, bleef ik echter achter met:
- Schuld, ik was “niet genoeg”, “onaf”, “een foutje”. Ik kon bij voorbaat niet voldoen aan de verwachtingen
- Schaamte, je steekt littekens moeilijk weg. Mijn seksuele ontwikkeling werd volledig onderuit gehaald. Als puber ben je al onzeker over jezelf, als intersekse puber is, na zo’n reeks operaties, niets meer over van zelfvertrouwen. In mijn ervaring is mijn jeugd me afgenomen.
- Woede, over het onrecht dat mij is aangedaan. Mijn mening deed er niet toe. Het kon dan wel gevraagd zijn, ik weet dat ons mama dit belangrijk vond, ik kon haar toch niet teleurstellen?
- En een traumatische ervaring, zonder je toestemming en tegen je wil opengesneden worden laat sporen na. Ik herinner me wakker worden na een operatie en drie dagen onophoudelijk huilen.
Huilen omdat ik wist dat dit niet goed was;
Dat het niet goed was om geopereerd te worden;
Dat het niet OK is om dit te moeten ondergaan;
Dat dit niet was wat ik – Emmanuel – wou.
En ook dat ik de woorden niet had om dit te kunnen uiten; om te kunnen zeggen dat ik dit niet hoefde.
Ik herinner mij de ruzies die wij elk doktersbezoek hadden
Want ik zou niet meegaan
En ik moest naar de dokter.
Nog vandaag kan ik zijn donkerbruine, namaak mahoniehouten kantoor, met stadstuintje en glasgordijnen omschrijven in elk detail.
Nog steeds herinner ik hoe ik in een achterafkamertje mijn broek moest uitdoen; op de koude tafel kruipen; mijn benen spreiden; om betast te worden; en gefotografeerd met zo’n oude polaroid met draaiend flitslampje waarna ik enkel nog vlekken zag voor mijn ogen.
En… ik mag mezelf gelukkig prijzen.
Het kon heel anders zijn, veel erger, met aanzienlijk zwaardere gevolgen.
Intersekse is tenslotte een koepelterm, een paraplunaam. Onder deze koepel rekenen wij iets meer dan 40 variaties.
Wat is intersekse?
En let wel: ik zeg “sekse” en niet “seks”
“Seks” is een “slaapkamerverhaal”, vaak met 2 soms met meer mensen.
“Sekse” wil evenveel zeggen als “geslacht”
Het heeft dus niets te maken met seks, maar alles met geslacht.
Op zich verwijst het woord “intersekse” naar onze ervaringen als mens geboren met een lichaam dat niet volledig past binnen wat vandaag cultureel als typisch mannelijk of vrouwelijk wordt gezien. Het kan gaan om uiterlijkheden zoals: een micropenis, een ontbrekende vagina, etc.
Of het kan gaan om inwendige organen zoals het al dan niet hebben van een baarmoeder bijvoorbeeld,
Of nog, mensen die beschikken over minder gangbare chromosomen structuren: XXY, X0, XYY…
Of, tenslotte, mensen die anders omgaan met hormonen. Je lichaam maakt testosteron aan en je bent er ongevoelig voor, waardoor je lichaam vrouwelijk is maar je bloed mannelijk oogt.
Zoals gezegd, spreken wij over meer dan 40 variaties. Elk van deze variaties kent zijn eigen specifieke uitdagingen. En vaak zijn deze variaties op zich onschuldig.
Soms, echter kunnen ze aanleiding geven tot ernstige gezondheidsproblemen, inclusief handicap. Het probleem is vaak dat cosmetische ingrepen – zoals in mijn geval – op absoluut niets steunen. Er is immers zelden wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat die ingrepen tot iets positief leiden.
Of, om het zeggen met de woorden van drie gewezen Surgeons General uit de VS die samen stelden dat (en ik vertaal):
“Hoewel er nauwelijks bewijs is dat cosmetische genitale interventies psychologische schade bij kinderen kan beperken, is er daarentegen wel voldoende bewijs dat de ingrepen op zich aanleiding kunnen geven tot ernstige en onomkeerbare fysieke en emotionele schade”.
Wat is nodig?
Eén: Erkennen
Een verbod op alle interventies die niet rechtstreeks te maken hebben met de gezondheid van het kind. Het is tijd dat intersekse genitale mutilatie expliciet verboden wordt.
Kinderen zijn geen consumptiegoed, noch een object om mee te experimenteren
Voor ons heeft elk kind recht op zijn lichamelijk en psychische integriteit. Geen kind verdient het om getraumatiseerd te worden op basis van “goede bedoelingen” en “aannames”.
Twee: Omkaderen
Er is absoluut nood aan informatie die toelaat om op een evenwichtige manier keuzes te maken. En verder de uitbouw, samen met het middenveld, van de nodige psychosociale omkadering voor intersekse kinderen, hun ouders en intersekse volwassenen. En dit zowel binnen als vooral buiten de medische wereld.
Drie: Herkennen
Vandaag kennen wij als persoon geboren met een intersekse lichaam enkel onze pathologie. Wij krijgen een label en een zorgpad aangemeten. Niemand vertelt ons dat wij deel uitmaken van een groter verhaal. Dat wij in België met bijna 200.000 mensen zijn. Dat wij er niet alleen voor staan. Dat steun bestaat, of bestaan kan, door en voor mensen die een gelijkaardige ervaring hebben.
Vandaar dat wij, als organisatie, de appel centraal stellen als symbool. In het Engels zegt men: “an apple a day, keeps the doctor away”. Als je elke dag een appel eet, dan draag je zorg voor jezelf. Het drama van elk intersekse kind is: wij krijgen geen appel om voor onszelf te zorgen; wij krijgen een dokter, die dingen met ons doet die wij niet willen. Laat ons, stoppen met kinderen naar artsen te sturen als een appel kan volstaan.
Om het met de woorden van de dichter Khalil Gibran te zeggen:
“Je kinderen zijn je kinderen niet.
Zij zijn de zonen en dochters van ‘s levens hunkering naar zichzelf.
Zij komen door je, maar zijn niet van je,
en hoewel ze bij je zijn, behoren ze je niet toe.”
Het is tijd voor onze maatschappij om onze verantwoordelijkheden op te nemen en onze kinderen te beschermen in de volheid van hun zijn, omdat ze die volwassene kunnen worden die later meebouwt aan een positief verhaal.
Dank u.